Celem instytucji ubezwłasnowolnienie jest ochrona osób niezdolnych całkowicie lub częściowo do samodzielnego funkcjonowania ze względu na poważne choroby psychiczne, upośledzenie umysłowe lub inne zaburzenia i ciężkie stany zdrowotne.
Ubezwłasnowolnienie przybiera dwie formy:
- ubezwłasnowolnienia całkowitego
- ubezwłasnowolnienia częściowego
Różnice pomiędzy ubezwłasnowolnieniem całkowitym a częściowym
Ubezwłasnowolnienie całkowite to całkowite pozbawienie danej osoby zdolności do czynności prawnych. Osoba ubezwłasnowolniona całkowicie nie może samodzielnie składać oświadczeń woli, podejmować decyzji prawnych oraz nie może samodzielnie zawierać umów. W jej imieniu i interesie działa opiekun prawny ustanowiony przez sąd. W przypadku podpisania przez osobę ubezwłasnowolnioną całkowicie umowy - umowa taka będzie nieważna.
Ubezwłasnowolnienie częściowe jedynie ogranicza zdolność do czynności prawnych, co pozwala osobie ubezwłasnowolnionej częściowo samodzielnie dokonywać czynności prawnych związanych z jej codziennym funkcjonowaniem. Sytuacja prawna osoby częściowo ubezwłasnowolnionej jest taka jak dziecka między 13. a 18. rokiem życia, które pozostaje pod władzą rodzicielską swoich rodziców.
Dla osoby ubezwłasnowolnionej częściowo sąd opiekuńczy ustanawia kuratora, którego zgoda jest potrzebna np. przy zawarciu umowy o pracę przez osobę częściowo ubezwłasnowolnioną.
Przesłanki ubezwłasnowolnienia
Dla ubezwłasnowolnienia całkowitego konieczne jest spełnienie łącznie dwóch przesłanek zgodnie z art. 13 kodeksu cywilnego:
Osoba, która ukończyła lat trzynaście, może być ubezwłasnowolniona całkowicie, jeżeli wskutek choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności pijaństwa lub narkomanii, nie jest w stanie kierować swym postępowaniem.
W przypadku ubezwłasnowolnienia częściowo, granica wieku jest wyższa. Ubezwłasnowolnić częściowo można tylko osoby pełnoletnie, z powodu choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności pijaństwa lub narkomanii, jeżeli stan tej osoby nie uzasadnia ubezwłasnowolnienia całkowitego, lecz potrzebna jest pomoc do prowadzenia jej spraw.
Dla osoby ubezwłasnowolnionej ustanawia się opiekuna, chyba że osoba ubezwłasnowolniona pozostaje pod władzą rodzicielską. W przypadku osoby ubezwłasnowolnionej częściowo sąd ustanawia kuratelę.
Kto może złożyć wniosek o ubezwłasnowolnienie?
Wniosek o ubezwłasnowolnienie może zgłosić:
1) małżonek osoby, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie,
2) jej krewni w linii prostej oraz rodzeństwo,
3) jej przedstawiciel ustawowy.
Krewni osoby, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie, nie mogą zgłaszać tego wniosku, jeżeli osoba ta ma przedstawiciela ustawowego.
Wniosek o ubezwłasnowolnienie częściowe można zgłosić już na rok przed dojściem do pełnoletności osoby, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie.
Uczestnikiem postępowania o ubezwłasnowolnienie jest prokurator.
Ważne!
Osobę, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie, należy wysłuchać niezwłocznie po wszczęciu postępowania; wysłuchanie powinno odbyć się w obecności biegłego psychologa oraz - w zależności od stanu zdrowia osoby, która ma być wysłuchana - biegłego lekarza psychiatry lub neurologa.
Ile kosztuje wniosek o ubezwłasnowolnienie?
oplata wynosi 100 zł. Poza opłatą od wniosku, wnioskodawca zostanie zobowiązany do wpłaty zaliczki na poczet biegłego.
Uchylenie i zmiana ubezwłasnowolnienia
Sąd uchyli ubezwłasnowolnienie, gdy ustaną przyczyny, dla których je orzeczono. Uchylenie może nastąpić także z urzędu. Sąd może w razie poprawy stanu psychicznego ubezwłasnowolnionego zmienić ubezwłasnowolnienie całkowite na częściowe, a w razie pogorszenia się tego stanu - zmienić ubezwłasnowolnienie częściowe na całkowite.
Z wnioskiem o uchylenie albo zmianę ubezwłasnowolnienia może wystąpić także ubezwłasnowolniony.
Dodaj komentarz
Komentarze